اینکه می‌گویند رییس‌قوه‌قضاییه سیاسی سخن نگوید، درست نیست

رویداد۲۴-رییس‌قوه‌قضاییه با بیان اینکه بدون استقلال دستگاه قضایی و قاضی، رسیدن به رای عادلانه ممکن نیست، تاکید کرد: اگر دستگاه قضایی تحت فشار جریان سیاسی، دستگاه اجرایی، افکار عمومی و فضا سازی برخی رسانه باشد، استقلال دستگاه قضایی نفی می‌شود.
به گزارش خبرنگار سیاسی ایلنا، آیت الله صادق آملی لاریجانی در گفت‌و‌گوی تلویزیونی خود با مردم که از شبکه یک سیما به مناسبت هفته قوه‌قضاییه پخش شد، با گرامی داشت یاد شهدای هفتم تیر گفت: از مقام معظم رهبری به خاطر رهنمود‌ها و تشویق‌هایشان از قوه قضائیه کمال تشکر را دارم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

رییس قوه‌قضاییه با اشاره به مهم‌ترین اقدامات دستگاه قضایی عنوان کرد: البته توضیح دادن راجع به اقدامات گسترده قوه قضائیه مشکل است، ما نهادهای بسیاری داریم که خدمات بسیار ارزشمندی را انجام می‌دهند.
او افزود: وظیفه ذاتی قوه قضائیه رفع خصومت‌ها و تظلم است که اثر گذار و مهم است.
او تاکید کرد: در یکسال اخیر قریب ۱۵ میلیون و ۳۰۰ هزار پرونده رسیدگی شده که عدد بزرگی است، منظور این نیست که ۱۵ میلیون دعاوی داریم خیر، منظور این است که پرورنده‌ها وجود دارد و ممکن است یک پرونده در ۱۰ شعبه رسیدگی شود.
رییس قوه قضاییه خاطر نشان کرد: تلاش‌های بسیاری شده است اما باوجود این هنوز کمبود نیروی انسانی داریم در بسیاری از شعب ما بیش از ۱۷۰ پرونده وجود دارد.
او افزود: همین ازدیاد پرونده باعث می‌شود دستگاه قضا وظایف خود را گاهی اوقات به خوبی انجام ندهد.
آملی لاریجانی با اشاره به نقش سازمان‌ها در قوه قضائیه عنوان کرد: سازمان‌هایی مانند سازمان بازرسی، دیوان عدالت اداری و یا سازمان زندان‌ها و پزشکی قانونی نقش نظارتی دارند. این سازمان‌ها خدمت‌های وسیعی را ارائه می‌دهند.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام تاکید کرد: بعضا خدماتی که ارائه می‌دهیم دیده نمی‌شود و احساس می‌کنم گاهی به دستگاه قضایی جفا می‌شود.
او عنوان کرد : اگر بخواهم مهمترین اقدام دستگاه قضایی را در سال گذشته و امسال انتخاب کنم، مجموع رسیدگی‌ها به پرونده‌ها خواهد بود.
رییس قوه‌قضاییه در پاسخ به این سوال که مردم در پاره‌ای از موارد از دستگاه قضایی ناراضی هستند علت نارسایی چیست، گفت: اصل نارسایی وجود دارد و من بیشتر از شما در جریان هستم که سبب و علل مختلفی دارد.
او ادامه داد: کمبود نیروی انسانی و بودجه دو علت مهم است. اگر تعداد شعبات و کارمندان بیشتر باشد قطعا میزان نارضایتی کاهش می‌یابد.
آملی لاریجانی ادامه داد: نکته دیگر، اتقان آرا است. گاهی در یک شعبه چندین پرونده باهم وجود دارد. مگر یک قاضی چقدر فرصت مطالعه دارد و می‌تواند وقت بیشتری برای یک پرونده بگذارد؟
او خاطرنشان کرد: اگر یک قاضی مجبور نباشد چندین پرونده را باهم رسیدگی کند و وقت خود را روی یک پرونده بگذارد، قطعا در رای قاضی تاثیر دارد.
رییس دستگاه قضایی عنوان کرد: یک گزارش تطبیقی که خواندم خیلی جالب بود. در کشورهای اروپایی پرونده کیفری هر یک روز و حقوقی هر دو روز وارد شعب می‌شود تا قاضی فرصت بیشتری برای تحقیق داشته باشد، حال این را مقایسه کنید با کار قوه قضائیه خودمان. قطعا کار ما خیلی دشوار است، البته نظام قضایی ما فرق می‌کند.
آملی لاریجانی در ادامه به جذب نیروی انسانی در دستگاه قضایی اشاره کرد و گفت: در طول این هشت سال همت بلند به خرج دادیم و بیش از ۴۷۰۰ قاضی جذب کردیم.
او درباره برخورد با تخلفات کارکنان دستگاه قضایی عنوان کرد: بحث برخورد با تخلفات را تشدید کردیم که روند خوبی را طی می‌کنیم. مثلا قاضی را که تخلف کرده است منفصل از خدمت کردیم و کارمند متخلف را مورد بررسی قرار دادیم.
او خاطرنشان کرد: ما بار‌ها گوشزد کردیم که با تخلفات برخورد می‌کنیم اما خب کاستی‌ها را می‌بینند و‌‌ همان را معیار قرار می‌دهند. ما تلاش خودمان را کرده‌ایم و باید ببینیم کجا بوده‌ایم و اکنون به کدام نقطه رسیده‌ایم.
رییس قوه قضاییه گفت: من معتقدم در مساله کاستی‌ها نباید به شایعات دامن زد. از کسانی که می‌گویند در دستگاه قضایی تخلفات زیاد است می‌پرسم مدارک و مستندات شما چیست چیزی ندارند و بیشتر شایعه است و هیچ یک آمار مستند نیست.
آملی لاریجانی اضافه کرد: با وجود این عدد ۱۵میلیون پرونده در جریان و ۱۱هزار قاضی، باید ادعا‌ها با مستندات باشد. برخی حرف‌ها زده می‌شود که شایعه است. اگر نیروی انسانی را تقویت کنیم، این مشکل حل می‌شود.
عضو شورای عالی امنیت ملی درباره اهمیت استقلال دستگاه قضایی اظهار کرد: استقلال قوه‌قضاییه مهم است و این منحصر کشور ما نیست. در بسیاری از قوانین اساسی کشورهای مختلف به استقلال دستگاه قضایی اشاره شده است. تاکید بر این مساله مهم است که بدون استقلال دستگاه قضایی و قاضی، رسیدن به رای عادلانه ممکن نیست. اگر دستگاه قضایی تحت فشار جریان سیاسی، دستگاه اجرایی، افکار عمومی و فضاسازی برخی رسانه‌ها باشد، استقلال دستگاه قضایی نفی می‌شود.
او با تاکید بر اینکه استقلال قوه‌قضاییه برای تدوین کنندگآن قانون اساسی اهمیت ویژه‌ای داشت و از استقلال دستگاه قضاییه در چند اصل یاد شده و به آن تصریح شده است، ادامه داد: استقلال دستگاه قضایی در ایران استقلال خاصی است. نظام حقوقی ایران از فلسفه خاصی برخوردار است که نمونه‌ای به این شکل ندارد.
آملی لاریجانی با بیان اینکه در برخی کشورها رییس دستگاه قضایی معاون رئیس جمهور است، گفت: در ایران قوه قضاییه از طریق سازمان بازرسی دیگر سازمان‌ها را کنترل می‌کند. برخی نویسندگان کتاب حقوق اساسی گفته‌اند در جایی که دستگاه قضایی تابع مجلس است نمی‌تواند استقلال خود را حفظ کند. در ایران اینطور هم نیست. مجلس و دستگاه اجرایی در دستگاه قضایی دخیل نیستند و این خصیصه در نظارت دستگاه قضایی مهم است.
او تصریح کرد: استقلال دستگاه قضایی را باید در چارچوب قانون اساسی حفظ کنیم. قضات ما برای اصدار رای باید آزاد باشند. الزام قاضی و بی‌توجهی به استقلال او را خلاف شرع و قانون اساسی می‌دانم و معتقدم استقلال قضات، به کشف واقعیت و اقتدار رای عادلانه کمک می‌کند.
آملی لاریجانی بر لزوم بالا بردن اطلاعات حقوقی مردم تاکید کرد و گفت: باید سطح اطلاعات حقوقی مردم بالا‌تر رود تا مراجعات به محاکم را کاهش داد. در یک کتاب حقوقدان انگلیسی دیدم در بررسی دعاوی از مردم نظرخواهی کردند که چگونه به دادگاه مراجعه می‌کنند. یکی از مسائل پرسش شده میزان اطلاع افراد است. مشخص شد آنجا هم همین است و اطلاع مردم از روند رسیدگی بالا نیست. در آن کشور‌ها روی روشی مثل مصالحه و سازش کار می‌کنند.
رییس‌قوه‌قضاییه با بیان اینکه یکی از اشکالات کشور پایین بودن اطلاعات حقوقی مردم است، اظهار کرد: باید تلاش کنیم تا اطلاعات حقوقی مردم بالا رود اما مخاطب این قضیه فقط قوه قضاییه نیست. هم دستگاه اجرایی و هم قوه‌قضاییه و هم نهادهای مدنی باید در این زمینه تلاش کنند. در قوه‌قضاییه با کمک صداوسیما تلاش‌هایی شده و برنامه‌هایی در جهت افزایش آگاهی مردم ساخته شده است منتهی این اقدمات کافی نیست و امیدواریم با توجه به تاکیدات رهبری، گام‌های بلندتری با کمک مجلس دولت و نهاد مدنی برداریم.
او با اشاره به برخی اشکالات اطلاع رسانی در دستگاه قضایی گفت: ما مرکز رسانه‌ای تاسیس می‌کنیم تا بتوانیم مشکلات در این حوزه را کاهش دهیم اما تا آن نقطه که با مردم صریح و مستقیم حرف بزنیم و مشکلات را بگوییم فاصله است.
آملی لاریجانی درباره اینکه گفته می‌شود او در جلسات مسئولان عالی قضایی بیشتر سیاسی سخن می‌گوید تا بررسی مشکلات و مسائل قضایی گفت: بسیاری راجع به جلسات عالی قضایی به من تذکر دادند که فقط سخنان ابتدایی که نوع حرف‌های سیاسی است اطلاع رسانی می‌شود. گاهی به مزاح می‌گویند رییس قوه قضاییه بیشتر کار سیاسی می‌کند اما واقعیت امر این نیست. ما واقعا اول جلسه ۱۰ دقیقه تا یک ربع راجع به مسائل مهم حرف می‌زنیم. بحث اصلی و اهم، بحث راجع حل مشکلات دستور عمل است. لذا این انعکاس درست نیست. اینکه می‌گویند رییس قوه قضاییه نباید حرف سیاسی بزند، درست نیست. رییس قوه‌قضاییه عضو شورای عالی امنیت ملی، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و بسیاری دیگر از شوراهای عالی است. در جلسات سران قوا نزد رهبری می‌رود و شرکت می‌کند. دستگاه قضایی نباید سیاسی کاری کند نه اینکه از سیاست اطلاع نداشته باشد. حتی قاضی باید از سیاست اطلاع داشته باشد. قاضی اگر از مسائل سیاسی اطلاع نداشته باشد چطور باید محارب و مفسد فی الارض را تشخیص دهد؟
آملی لاریجانی در پاسخ به این سوال که به نظر می‌رسد رسیدگی به پرونده های انتخاباتی به کندی صورت می‌گیرد و البته با انتقادهایی هم روبروست. دستگاه قضایی در این باره چه اقداماتی انجام داده است؟ گفت: دو مساله در این باره وجود دارد. گاهی مسائل انتخاباتی است که می‌گویند دوران انتخابات تمام شده و رفاقت جای رقابت را باید بگیرد که درست است. به هرحال رییس جمهوری انتخاب شده است و باید همه به او کمک کنند.
او افزود: بحث دیگر تخلفات و جرایم انتخاباتی است که قوه قضاییه باید برحسب قانون رسیدگی کند. آیا پرونده هایی مورد رسیدگی قرار می‌گیرد؟ بله در حال رسیدگی هستند ولی میزان اطلاعات باید به اندازه ای باشد که به آن رسیدگی کنیم و بتوانیم اثبات کنیم که فرد تخلف انجام داده است.
ریس دستگاه قضا با بیان اینکه قوه قضاییه باید بی طرف باشد، اظهار داشت: ما نمی‌توانیم به هر دسته و هر خواسته‌ای رسیدگی کنیم. به دادستان گزارش‌های مختلفی می‌رسد و او می‌تواند به همه آنها رسیدگی کند ولی باید باید بتواند صحت آنها را بسنجد.
آملی لاریجانی با بیان اینکه در انتخابات اخیر پرونده‌هایی از دهیار تا استاندار به دستگاه قضا رسید ولی قوه‌قضاییه باید با اتقان عمل کند، تصریح کرد: نمی‌توان به هر گزارشی رسیدگی کرد. اطلاعات جمع آوری شده و در حال رسیدگی است. برخی متهمان باید به پایتخت بیایند و برخی در استانها رسیدگی شود. امیدواریم رویه با طمانیه و براساس قانون رسیدگی شود.
او در پاسخ به سوالی درباره اصل برائت خاطرنشان کرد: این اصل در رسانه‌ها و گفتار مسوولان گفته می‌شود و گاهی هم این نسبت به ما داده می‌شود و گفته می‌شود ما آن را قبول نداریم. ما اصل برائت را نسبت به جرم انکار نکردیم و این نص قانون اساسی است. حرف ما درخصوص شورای نگهبان و رسیدگی صلاحیت هاست.
رییس قوه قضاییه افزود: مساله‌ای که من مطرح کردم و برخی عزیزان گفتند بیل به کمر اصل برائت خورده است، درباره این اصل موضوعیت ندارد و بیل به کمرش نخورده است. شورای نگهبان برای تایید صلاحیت‌ها باید اوصافی را احراز کند. زمانی دیدیم عده‌ای در رسانه‌ها مدام می‌گویند اصل بر برائت است. ما نمی‌خواهیم بگوییم فرد مجرم است ولی می‌خواهیم ببینیم او این صلاحیت را احراز کرده است یا خیر. با اصل برائت نمی‌توان ثابت کرد که فرد این اوصاف را دارد. مثلا فرض کنید یکی از شروط داشتن ۳۰ سال سن است. ما شک داریم فرد این شرط را دارد یا خیر. با اصل برائت نمی‌توان گفت فرد این شرط را دارد یا خیر. یا اینکه شرط داشتن مدرک تحصیلی است. با اصل برائت نمی‌توان گفت که فرد آن مدرک را دارد یا خیر.
او در پاسخ به این سوال که یکی از پیشرانه‌های هر نهادی بحث تشویق و تنبیه است آیا در دستگاه قضایی هم موضوع تشویق و تنبیه کاری صورت می‌گیرد ابراز داشت: این موضوع بسیار موثر است و برنامه مبسوطی هم در تشویق داشته‌ایم و هم در تنبیه. البته بخشی از این رسانه‌ای نشده است.
رییس دستگاه قضاییه با بیان اینکه همه تنبیه‌های صورت گرفته منتشر نشده است، عنوان کرد: تنبیه‌ها هم طرق مختلفی داشته است و از طریق نظارت‌های انجام گرفته از سوی نهادهای نظارتی داخل قوه بوده است. ما نظارت ها را شدت بخشیده‌ایم تا افراد متخلف از دستگاه فاصله بگیرند تا کار سایر افراد خدشه دار نشود.
آملی لاریجانی افزود: برخی از اینها را رسانه‌ای کرده ایم اما بخش عمده‌ای از آن را هم رسانه‌ای نکرده‌ایم که البته به نظرم باید یک سیستم اطلاع رسانی دقیق در این حوزه داشته باشیم تا اگر یک قاضی متخلف در دستگاه قضایی وجود داشت برخورد با وی رسانه‌ای شود تا مردم ببینند که دستگاه قضایی سیستم نظارتی دارد و افراد متخلف را از دستگاه منفصل می‌کند.
او درباره مساله فساد سیستماتیک بیان کرد: برخی‌ها درخصوص فساد مساله فساد از اصطلاح فساد سیستماتیک استفاده می‌کنند که اشتباه غلط و بزرگی است.
رییس دستگاه قضایی افزود: ممکن است در دستگاه قضایی یا در درون هر دستگاهی افراد فسادی باشند ولی اینکه سیستم خود خواستار فساد باشد درک اشتباهی بوده و حتما اینطور نیست. ما هم خواستار برخورد با مفاسد هستیم.
آیت‌الله آملی لاریجانی در پاسخ به سوالی درباره این‌که آیا در جریان رسیدگی به مفاسد اقتصادی بزرگ، ملاحظاتی دارید یا تحت فشار قرار می‌گیرید، گفت: این مسئله دو بحث دارد. اگر این‌که بگویید تسلیم می‌شوید، حتماً می‌گوییم نه. شما در طول این سال‌ها دیدید پرونده‌های بزرگی که مربوط به برخی مسئولان بود، بررسی کردیم که حتی در توهم کسانی هم نمی‌گنجید اما نکته دیگر این‌که آیا فشارهایی وجود دارد که باید بگوییم حتماً کسانی که در قدرت سیاسی و اقتصادی هستند، می‌خواهند فشار خود را تحمیل کنند.
او گفت: شما فشار‌ها را می‌بینید. گاهی علنی، گاهی فشار و فضاسازی رسانه‌ای اعمال می‌کنند. البته ما گوشمان بدهکار این حرف‌ها نیست. من به یاد دارم یکی از روسای جمهور گذشته گفته بود رسیدگی به پرونده فلان شخص خط قرمز ماست و ما‌‌ همان موقع گفتیم ما خط قرمز توهمی را قبول نداریم. بله قانون خط قرمز ماست و دستگاه قضایی باید در چارچوب قانون باشد.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام درباره ارزیابی از ضعف و قوت سیستم نظارتی گفت: نظارت دستگاه‌ها امری واجب و ضروری است و هیچ تردیدی وجود ندارد و ما هم در دستگاه قضا این تصور را داریم که اگر بخواهیم با مفاسد برخورد شود، نیاز به نظارت است و در دستگاه‌های اجرایی هم همین‌طور و این درحالی است که ابزار هم کم نداریم.
رییس دستگاه قضا اضافه کرد: هم‌اکنون سازمان بازرسی کل کشور نظارت دارد و این نیاز به عِده و عُده موردنظر و ابزار لازم دارد. اگر اعتبارات اجازه دهد، این نظارت گسترده‌تر می‌شود و در دستگاه قضایی هم همین‌طور است. درصورتی که ابزار و امکانات فراهم باشد، نظارت ما نیز دقیق‌تر و گسترده‌تر خواهد بود.
آملی لاریجانی خاطرنشان کرد: یک زمانی در حوزه علمیه قم به بنده گفتند چند نفری را بگذارید برای نظارت بر قضات. من عرض کردم بحث چند نفر نیست. ما چندصد نفر را گذاشته‌ایم برای این کار که هرکدام به وجهی بر دستگاه قضایی نظارت می‌کند.
او به نظارت پنهان این دستگاه نیز اشاره کرد و گفت: به عنوان مثال معاون دستگاه قضا می‌روند به فلان استان و موضوع را بررسی می‌کنند. اتفاقاً اخیراً در گزارشی به بنده گفتند قاضی اشکالی نداشت و فقط با ارباب رجوع بدرفتاری می‌کرد که‌‌ همان قاضی هم تعلیق شد.
رییس قوه قضاییه یادآور شد: بنابر این باید بگوییم نظارت در همه دستگاه‌ها اهمیت دارد و نکته دیگر اینکه ما این نظارت را در دستگاه قضایی تشدید کردیم و امیدواریم در دستگاه اجرایی نیز تشدید شود که سد باب این تخلفات شود.
او درباره علت ایجاد تخلفات در موسسه‌های مالی و اعتباری گفت: این هم مسئله مهمی است که دستگاه‌های اجرایی، بانک‌ها و دستگاه قضایی و مردم درگیر آن هستند. البته نمی‌خواهیم اشکال را گردن کسی بیاندازیم. اما به هر حال دستگاه قضایی که مجرم نیست بلکه باید در صورت لزوم با متخلفان برخورد کند که هرجا لازم بوده، این‌گونه عمل کرده‌ایم.
آملی لاریجانی اضافه کرد: ما با جلسه‌ای که با رییس کل بانک مرکزی داشتیم معلوم شد وزارت تعاون از سال‌ها قبل، نه امروز به برخی موسسه‌ها مجوز می‌دهد و این غیرقابل قبول است. این موسسه‌ها کار بانکی انجام می‌دهند و باید زیر نظر بانک مرکزی باشند و دستگاه دیگر حق ندارد مجوز بدهد.
او خاطرنشان کرد: در این موسسه‌های مالی اخیر هم ما فرا‌تر از وظایف خود جلساتی برای هماهنگی گذاشتیم. وقتی نوبت به دستگاه قضایی می‌رسد ما اعمال قانون و اعمال قوه قهریه می‌کنیم که خدایی‌ناکرده اموال مردم حیف و میل نشود. اما رسیدگی به آن‌ها در مرتبه قبل باید توسط دستگاه‌های نظارتی انجام شود.
رییس دستگاه قضا یادآور شد: اول وظیفه بانک مرکزی است و در ادامه نیز اگر این بانک مرکزی گزارشی داد، باید نیروی انتظامی برخورد کند. ما در دستگاه قضایی حاضر به همکاری هستیم که جلوی این جرائم را بگیریم که کار به اینجا نرسد. بانک مرکزی باید ساز و کار قرار دهد که البته در قانون اخیر، مسئله نظارت را منحصراً در اختیار